13 آذر 1388 / 16 ذی الحجة 1430 / 4 دسامبر 2009

نخستين كنفرانس اسلامي فلسطين در تهران برگزارشد. اين كنفرانس با محور همبستگي جهاني با قيام انتفاضه و مقابله با هجرت يهوديان به فلسطين كارخود را آغازكرد. دركنفرانس يادشده مبارزان و انديشمندان مسلمان ايران و برخي ديگراز كشورها حضورداشتند. مباحث اصلي مورد بررسي دراين كنفرانس انتفاضه قيام مردم مسلمان فلسطين، انقلاب اسلامي و انقلاب فلسطين را شامل مي شد.

مجلس شوراي ملي در سال 1289 ش تصويب كرد كه ايران براي اصلاح امور اقتصادي خود، مستشار مالي از آمريكا استخدام كند. در پي آن مورگان شوستر آمريكايي به مدت سه سال به عنوان خزانه‏داري كل كشور منصوب شد. اين عمل با مخالفت شديد روسيه تزار مواجه گرديد و پس از بهانه‏هاي بسيار، به ايران هشدار داد كه اگر شوستر ازايران اخراج نشود، به ايران لشكركشي خواهد كرد. هنگامي كه مجلس در برابر اين اولتيماتوم مقاومت كرد، دولت روس، شمال ايران را اشغال كرد و تا قزوين پيش رفت. زماني كه روحانيون ايراني مقيم عتبات عاليات مقدسه عراق از جريان اولتيماتوم روسيه به ايران با خبر شدند، براي نجات ايران از ذلت و مبارزه با روس‏ها تصميم گرفتند تحت رهبري آيت‏اللَّه آخوند خراساني و شيخ عبداللَّه مازندراني به ايران باز گردند. ولي آيت‏اللَّه آخوند خراساني كه قصد عزيمت به ايران را داشت، به طور كاملاً مشكوكي بر اثر يك بيماري ناگهاني وفات نمود و اين حركت، باز ماند. دولت ايران سرانجام به ناچار در برابر خشونت دولت روسيه تزاري تسليم شد و به خدمت مستشاران آمريكايي پايان داد.

استاد محمدحسين مشايخ فريدني در سال 1291 ش در تهران به دنيا آمد. وي در محضر پدر، مقدمات علوم ديني را فرا گرفت و در كنار آن به تحصيل علوم جديد نيز پرداخت. سپس وارد مدرسه دارالفنون گرديد و نزد استاداني همچون حبيب يغمايي، جلال‏الدين همايي، احمد بهمنيار كرماني و علي‏اكبر سياسي شاگردي كرد. وي در سال 1312 وارد دانشكده معقول و منقول شد و همزمان با دروس دانشگاهي، رشته ادبيات را دنبال نمود. استادان وي در دوره دكتراي ادبيات افرادي همچون ملك‏الشعراء بهار، بديع‏الزمان فروزانفر و فاضل توني بودند. دكتر فريدني بعدها در پاكستان، كرسي زبان فارسي در دانشگاه كراچي را تأسيس كرد و در دانشگاه‏هاي پنجاب، پيشاور، حيدرآباد و... تدريس نمود. وي همچنين از دانشگاه لاهور، دكتراي افتخاري و مقام استادي را در رشته حقوق اخذ كرد. دبيري دبيرستان‏هاي تهران، سرپرستي اوقاف در قم، كاشان، ساوه، رايزني فرهنگي ايران در پاكستان، هند، عراق و عربستان و استادي دانشكده حقوق و علوم سياسي، بخشي از خدمات فرهنگي استاد مشايخ فريدني است. نواي شاعر فردا، گزيده اغاني و رساله‏اي در شرح نظرات سياسي امام علي(ع) از جمله آثار اوست. وي همچنين در سال‏هاي آخر عمر با دايرةالمعارف تشيع و دانشنامه جهان اسلام همكاري داشت و عضو آكادمي عرب نيز بود. دكتر مشايخ فريدني در حالي در 78 سالگي بر اثر سكته قلبي درگذشت كه يك هيئت علمي بين‏المللي را در يك كشتي مطالعاتي براي بررسي راه آبي جاده ابريشم در نزديكي بندر بمبئي، همراهي مي‏كرد. پيكر استاد در بهشت زهرا به خاك سپرده شد.

آيت‏اللَّه سيدمرتضي موحد ابطحي در سال 1284 ش (1323 ق) در اصفهان به دنيا آمد. وي در نوجواني در محضر استاداني همچون جلال‏الدين همايي، ميرزا احمد شهيدي و سيدمحمد درچه‏اي به آموختن دروس سطح پرداخت و سپس در درس خارج آيات عظام سيدمحمد و سيدعلي نجف آبادي و محمد رضا مسجدشاهي حاضر شد. از آن پس در مدرسه صدر اصفهان به تدريس پرداخت. آيت‏اللَّه ابطحي از حضرات آيات شيخ آقا بزرگ تهراني، محدّث قمي و سيد شهاب الدين مرعشي نجفي اجازه اجتهاد داشت و از آيات عظام ديگر، اجازه امور حسبيه دريافت كرده بود. از آثارايشان مي‏توان به ديوان اشعار، رساله‏هاي گوناگون در حديث، تاريخ، كلام و... اشاره كرد. سرانجام اين عالم رباني در نود سالگي درگذشت و به اجداد طاهرينش پيوست.

بيمه از لحاظ حقوقي به معناي قرارداري ميان بيمه گر (شركت بيمه) و بيمه گذار (بيمه شونده) است كه بيمه‏گر تعهد مي‏كند تا در قبال دريافت مبلغي به نام حق بيمه، در صورت وارد شدن خسارات احتمالي معين به بيمه‏گذار، مبلغ مشخصي را به وي بپردازد. اما از نظر اجتماعي، بيمه يك پديده اجتماعي است كه به وحدت معنوي افراد يك يا چند جامعه كمك شاياني مي‏كند. بنابراين هرگاه فردي دچار صدمه يا حادثه‏اي شود كه تحملش از عهده وي خارج باشد، اعضاي ديگر جامعه هر يك به اندازه سهم و توان، خود را در جبران زيان‏هاي وارد شده به آن فرد، سهيم مي‏سازند.

« ابن فُرات» محدث و قاضي حنفي مصري درگذشت. وي درسال 759هجري قمري درقاهره بدنيا آمد. او ضمن حفظ قرآن كريم اين كلام الهي، اَلعُمدَه و البدايَه دو متن مهم فقه حنفي را نيزبه حافظه خويش سپرد. ابن فرات ازدانش نحوي علمايي چون ابن هُشام بهره بسياربرد و شَرحُ الفيه زين العابدين عراقي را درعلم حديث ازخود نگارنده كتاب آموخت و سرانجام خود ازبزرگان اين علم شد. ابن فرات كه دراواخرقرن8 هجري قمري ازفقهاي برترمذاهب اربعه اهل سنت بشمارمي‎رفت دراموراجتماعي نيزشركت داشت و مدتي عهده دارمنصب قضاوت بود. كتاب« نُخبَةُ الفَوائِد مِن عِقدِ القَلائِد» ازجمله آثاراوست كه تلخيص و شرح منظومه ابن وهبان درفقه حنفي است.

ابوعبداللَّه محمد بن جياني منجم و رياضي‏دان مسلمان اندلسي در سال 379 ق در قرطبه از شهرهاي قديم اندلس در اسپانيا، متولد شد و تحصيلات ابتدايى خود را در زادگاهش به پايان رساند. سپس به قاهره در مصر رفت و مدتي در آن جا اقامت گزيد. جياني در نجوم و رياضيات از دانش بسياري بهره‏منده بود واز مدافعان سرسخت كتاب اصول اقليدس به شمار مي‏رفت. از جمله آثار جياني كه درباره‏ي نجوم به رشته‏ي تحرير درآمده است، مي‏توان به كتابي در شرح مقاله‏ي پنجم كتاب اصول اقليدس اشاره كرد.

نخستين شماره‏ي روزنامه‏ي اختر به مديريت آقامحمد طاهر تبريزي در استانبول منتشر شد، اختر، تنهاروزنامه‏ي ايراني بود كه در آن زمان به سبك نوين در خارج از ايران چاپ و منتشر مي‏شد. در اين روزنامه، بسياري از رجال و بزرگان آن دوره، مقالاتي به چاپ مي‏رساندند. روزنامه‏ي اختر در ايران، قفقاز، قلمرو عثماني، هندوستان و عراق از شهرت برخوردار بود. علاوه بر اين‏ها، اين روزنامه در پيروزي نهضت تنباكو عليه استعمار انگليس و در روشنگري و آگاه كردن مردم ايران، نقش داشته است.

براي نخستين بار و بطوررسمي واكسن حصبه براي پيشگيري اين بيماري درانسان مورد استفاده قرارگرفت. واكسن حصبه را دو تن از محققان فرانسوي كشف كردند و سپس «هاوكن» پزشك انگليسي نيزآن را كامل كرد و سرانجام دكتررايت استفاده ازاين واكسن را عمومي كرد.

كشور ماداگاسكار با 587/041 كيلومتر مربع مساحت، يكي از بزرگ‏ترين جزاير جهان است كه در سواحل جنوب شرقي افريقا و در اقيانوس هند واقع شده است. اين منطقه از دو هزار سال پيش مسكوني بود. ماداگاسكار در قرون اول بعد از ميلاد، محل تردد برخي بازرگانان بود كه شهرها و بنادري نيز در آنجا بنا نمودند. در 4 دسامبر 1500م پاي استعمارگران پرتغالي به اين منطقه باز شد. آنها به دنبال طلا، ادويه و عاج، آمده بودند اما چون از يافتن آن نااميد شدند، اين جزيره را به حال خود رها كردند. در نتيجه، ساير اروپائيان، جاي‏گزين پرتغالي‏ها شدند. اين سرزمين به واسطه موقعيت خاص جغرافيايى خود در مجاورت سواحل شرقي افريقا، از قرن شانزدهم به بعد صحنه رقابت استعمارگران انگليسي و پرتغالي و فرانسوي بود. در نهايتْ استعمارگران فرانسوي در اواخر قرن نوزدهم بر آن مسلط شدند و ماداگاسكار در سال 1885م تحت‏الحمايه فرانسه و در سال 1896م مستعمره فرانسه شناخته شد. پس از پايان جنگ جهاني دوم و در سال 1960م فرانسه استقلال ماداگاسكار را به رسميت شناخت. (ر.ك: 26 ژوئن)

توماس هابْزْ، فيلسوف معروف انگليسي در پنجم آوريل 1588م در اين كشور به دنيا آمد. وي از نوجواني به نگارش كتاب پرداخت و پس از آن براي ادامه تحصيلات خود وارد آكسفورد شد. هابز از آن پس با مطالعات فلسفي خود، از ماكياولي، فيلسوف ايتاليايى تاثير پذيرفت و به نشر افكار خود پرداخت. فلسفه هابز از علاقه و رغبت او به حوادث و امور عالم سرچشمه مي‏گرفت. وي فيلسوفي بود به حد افراطْ مادي. از ديدگاه او، اجتماع همانند يك ماشين است كه تنها قدرتِ فرمان‏روا مي‏تواند آن را به كار اندازد. هابز مي‏گفت: براي فرار از نابساماني جوامع، آدميان دور هم جمع مي‏شوند و جوامعي را كه ترجيحاً تحت اداره يك قدرت قانوني مركزي است، تشكيل مي‏دهند. غرض از اين اجتماع آن است كه از بروز جنگ ميان افراد جلوگيري شود. هابز تاكيد مي‏كند كه پيمان و قراردادي كه ميان افراد يك جامعه بسته مي‏شود به وسيله يك تن بهتر به اجرا در مي‏آيد. به عقيده او هر جا تفرقه قدرت هست، آشوب و اغتشاش نيز وجود دارد. بنابراين، پيمان بسته مي‏شود كه افراد جامعه از پيشوايان خود اطاعت كنند. در حقيقت، افراد به يك نوع انقياد اختياري براي تمام عمر گردن مي‏نهند و اين قرارداد با شمشير به اجرا گذاشته مي‏شود، زيرا قراردادي كه زور و شمشير از آن حمايت نكند، حرفي بيش نيست. هابز مي‏گويد: قدرت شاه بايد نامحدود باشد. وي بايد همه افكار را سانسور كند. به همه اديان نظم دهد، هر تدبيري را به دقت بسنجد و هر طغياني را فرونشاند. بايد قوانين مربوط به مالكيت را تهيه و تنظيم كند، زيرا همه املاك، در تحليل واپسين به شاه تعلق مي‏گيرد. هابز مي‏گويد: خيلي آسان مي‏توان مردم را معتقد ساخت كه اطاعت از پادشاه، وظيفه‏اي الهي است، زيرا ذهن آدمي راغب و فريفته عقايد ديني است. مي‏توان در كليسا، خطابه‏ها و موعظه‏هاي خاصي، و در مدارس، درس‏هاي مخصوصي قرار داد و به وسيله ضرورتْ، اطاعت از پادشاه را در اذهان مردم فرو كرد. هم‏چنين هابز معتقد بود كه زندگي افراد جامعه به تمامي در يد قدرت پادشاه است و هرگونه ابراز نارضايتي از كار حاكم، حتي اگر به جا باشد، بايد به سختي سركوب شود. بدين ترتيب، چون هابز سلاطين را خداوندانِ روي زمين مي‏دانست، به نوعي سلطنت استبدادي گرايش پيدا كرد و از خصوصيات پادشاه آن مي‏دانست كه احتياجي به حفظ قول و عمل به آن ندارد. انديشه‏هاي هابز را مي‏توان بدين ترتيب برشمرد: حاكم، اقتدار نامحدود دارد و هرگونه نافرماني از اتباع جامعه، غيرقابل قبول و غيرعادلانه است؛ طبيعت اصلي همه آدميان يكسان است و همه، تبهكار و درنده خو هستند. در حكومت استبدادي مورد نظر هابز، از سازمان‏هاي سياسي يا بحث‏هاي مشاجره‏آميز خبري نيست و همه اقشار جامعه، به مثابه نوكران و خدمت‏گزاران شاه و عامل و مفسّر نيات و اراده او هستند. پس از اين مباحث، هابز فلسفه خود را اختتام مي‏بخشد و اظهار اميدواري مي‏كند كه شاهان، حكمت وي را مدنظر قرار دهند و به استبداد بپردازند. هابز، انسان را تحت تربيت غريزه مي‏دانست ولي به هنگام شكل‏گيري قدرت، وي فرد محاسبه‏گري خواهد بود كه اين نظر هابز مورد نقد منتقدان قرار گرفته است. هابز نظرات خود را در كتاب‏هايى چون علم سياست، فلسفه درباره حكومت و قدرت يك دولت مطرح ساخته است. هابز توقع داشت كه وفاداري و خدمت او را به پادشاهان، با برقراري مستمري كافي، پاداش دهند. پادشاه وقت نيز چنين كرد و يك‏صد ليره در سال براي او اختصاص داد. اما خودِ هابز گفته بود كه پادشاه احتياجي به حفظ قول خود ندارد، از اين رو، پادشاه انگلستان نيز هرگز به قول خود عمل نكرد و مستمري هابز هرگز به او نرسيد. توماس هابز سرانجام در 4 دسامبر 1679م در 91 سالگي درگذشت.

گوتْهولْدْ اِفْرائيم لِسينْگْ، نويسنده، منتقد و مورخ آلماني در 30 ژوئن 1729م در منطقه ساكْسْ آلمان به دنيا آمد. وي در هفده سالگي براي تحصيل در رشته الهيات، زبان‏شناسي و علوم طبيعي وارد دانشگاه لايْپْزيك شد اما پس از چندي آن را رها كرد و پس از گرايش به تئاتر، كوشيد كه مانند نويسنده‏اي مستقل، زندگي كند. اما براي امرار معاش ناچار گشت به مشاغل كوچك تن در دهد. لِسينْگْ در 19 سالگي اولين كمدي خود را بر روي صحنه برد و سپس به روزنامه‏نگاري و نقد پرداخت. آغاز نويسندگي لسينگ در حالي بود كه ادبيات زمان تحت تأثير دو عامل قوي قرار داشت؛ از طرفي نفوذ آثار نمايشي فرانسه و از طرف ديگر نفوذ تئاتر انگلستان. لسينگ در چنين وضعي به ميدان مبارزه قدم نهاد، به جستجوي حقيقت شتافت، خستگي‏ناپذير به تجزيه و تحليل امور پرداخت و فعاليت خود را از راه تئاتر و نقد هنري و روزنامه‏نگاري ادامه داد و امكان آن را يافت كه با شيوه خاص و بيان فصيح و بليغ، به تنوير افكار و احساس هم ميهنان خود بپردازد. درهمين راستا در 24 سالگي اولين اشعار خود، به نام هجويات را سرود و با كلامي موجز وطنزآميز، تصويري گويا و هوش‏مندانه از جامعه آلماني در قرن هجدهم پيش چشم گذارد. وي در سال‏هاي بعد با انتشار آثاري از قبيل تراژدي خانم سارا سمپسون و مجموعه تمثيل‏ها و اثر بزرگ خود به نام لائوكوئون، به شهرت فراواني دست يافت. لسينگ در لائوكوئون ادراك تازه‏اي از اصول زيبايى‏شناسي و هنر خاص ملي عرضه داشته و در آن، هدف خود را، تعيين حدود ارتباط ميان نقاشي و شعر عنوان كرده است. در اين اثر، جز مفاهيم و مطالب پرارزش، بايد شيوه خاص بيان و صراحت و دقت و هماهنگي آن را نيز در نظرگرفت كه در نثر آلماني بي‏سابقه بود و بر ادباي پس از آن، تأثير فراواني نهاد. آخرين سال‏هاي زندگي لسينگ، از نظر فعاليت در خلق آثار تحقيقي، از برجسته‏ترين سال‏هاي زندگي وي به شمار مي‏آيد. وي در اين دوره، نمايش‏نامه منظوم ناتان خردمند، نوشته‏هايى از نويسنده‏اي مجهول و تربيت نوع بشر را انتشار داد. اثر اخير، متفكرانه‏ترين اثر لسينگ است كه در آن، انديشه‏هاي مذهبي او به صورتي فشرده و موجز، در صد بند و عبارت با نظمي منطقي و پيوسته بيان شده و تحول مذهبي بشر در خلال انقلاب‏هاي پي در پي ترسيم گشته است، تحولي كه بشر را به سوي كمال معنوي مي‏كشاند. از نظر لسينگ، كشف و الهام در مذهب براي نوع بشر، همان حالت را دارد كه تربيت براي فرد. تربيت و كشف و الهام، مشابه يك‏ديگر است. منتها تربيت به پرورش فكري فرد ارتباط مي‏يابد و كشف و الهام به پرورش تاريخي ملت‏ها كه بر اثر تحولات و انقلاب‏ها پديد مي‏آيد. لسينگ با مطرح كردن اين موضوع، به دنياي ماوراءالطبيعه دست مي‏يابد و از حدود انديشه‏هاي عصر فراتر مي‏رود. وي از طرفداري از قوانين خشك و تغييرناپذير كليسا خودداري مي‏كرد و اعتقاد داشت كه هر كس حق دارد درباره مسائل مذهبي آزادانه اظهارنظر كند. لِسينْگْ هدف بزرگ خود را، جستجوي واقعي حقيقت، بدون در نظر گرفتن نتايج و عواقب آن عنوان مي‏كرد و بر اين عقيده بود كه انسان بايد صرفاً به خاطر آن كه كارِ نيك كردن، پسنديده است كار نيك كند، نه به اميد پاداش يا بيم از مجازات. لسينگ در جستجوي خود به دنبال اين حقيقت، نه تنها اخلاق و رفتار، بلكه ذوق آدمي را نيز مورد بررسي قرار داد و كوشيد تا داوري‏هاي درستي در باب ادبيات، هنر، سياست و موازين اجتماعي زمان خود ابراز دارد. لسينگ از برجسته‏ترين و درخشان‏ترين منتقدان ادبي سراسر قرن خود به شمار مي‏رفت، آزادي بخش تئاتر آلمان، خوانده شد و در اين راه تلاش مداوم و قاطعي به كار برد. گوتهولد افرائيم لسينگ سرانجام در چهارم دسامبر 1781م در پنجاه و دو سالگي درگذشت.

هنگامي كه انگلستان در سال 1856م درگير جنگ كريمه در اروپا بود، ناصرالدين شاه قاجار، به تحريك و تشويق روس‏ها كه در جنگ كريمه با انگليسي‏ها درگير شده بودند به هرات لشكركشي كرد و با استفاده از گرفتاري انگليس در جنگ كريمه، هرات را در اول نوامبر 1856م به تصرف خود در آورد. دولت انگليس در همين روز به ايران اعلان جنگ داد. بلافاصله هشت كشتي جنگي انگليس با تعدادي كشتي‏هاي بخاري و بادي به حركت در آمده و در چهارم دسامبر همان سال، بنادر و جزاير ايران در خليج فارس را مورد حمله قرار دادند. در نتيجه تا پايان سال، جزيره خارك و بندر بوشهر به تصرف نيروهاي انگليسي در آمد و در ژانويه سال 1857م، سربازان انگليسي و هندي با پيشروي در داخل خاك ايران، تا ناحيه كرمان پيش رفتند. در همين احوال، قواي انگليس در حوالي خرمشهر پياده شدند و كشتي‏هاي جنگي آنان، اهواز را به تصرف خود در آوردند. ناصرالدين شاه كه از عاقبت كار بيم‏ناك شده بود، با اعزام نماينده‏اي به پاريس، خواستار ميانجي‏گري فرانسه در اين زمينه گرديد. در نتيجه قراردادي در چهارم مارس 1857م منعقد شد كه به موجب آن، دولت ايران تعهد داد كه در برابر خروج نيروهاي انگليس، از ايران، بي‏درنگ هرات را تخليه و از هرگونه ادعاي حاكميت و سلطنت بر افغانستان صرف نظر نمايد و ثانياً بندرعباس و چاه بهار را در ازاء مبلغ ناچيزي اجاره، به واليِ مسقَط در كشور عُمان واگذار كند. بند دوم، موضوعي بود كه به هيچ وجه ارتباطي به اختلافات ايران و انگليس نداشت. با اين حال دولت هراسان ايران، بلافاصله اين قرارداد ننگين را پذيرفت و ناصرالدين شاه بدون اخذ هيچ نتيجه‏اي، با سرافكندگي، دستور عقب‏نشيني نيروهاي ايران از افغانستان را صادر كرد. از اين زمان بود كه ايران، به كلي از افغانستان جدا شد و افغانستان تحت الحمايه انگلستان قرار گرفت.

والْتْ ويتمن، اديب معروف امريكايى در سيزدهم مه 1819م در نزديكي نيويورك به دنيا آمد. وي مدت كوتاهي به تحصيل پرداخت و از آن پس به امرار معاش مشغول شد تا اينكه با اشتغال در چاپ‏خانه و سپس در يك روزنامه، به سردبيري آن دست يافت. در اين دوره، ويتمن، مقاله‏هاي بسيار در موضوع‏هاي ميهني و آزادي‏خواهي در روزنامه‏هاي طرفدار دموكراسي منتشر كرد و اشعاري متوسط در قالب شعر رايج و داستان انتشار داد. ويتمن در سال‏هاي بعد با سفر به ايالات غربي و جنوبي امريكا و روي آوردن به مطالعات عميق، از انديشه‏ها و احساس‏هاي گوناگون براي خلق اولين ديوان خود مايه گرفت كه با نام برگ‏هاي علف منتشر شد. اين مجموعه كه بزرگ‏ترين مجموعه اشعار او و يكي از شاه‏كارهاي ادبي امريكاست، با دوازده شعر و ديباچه‏اي انتقادي، از ظهور شاعري خبر مي‏داد كه قصد داشت پيام‏آور دموكراسي و شاعر توده مردم باشد. اين اثر، جنجال فراواني را به پا كرد و بسياري از مردم و منتقدان، آن را منافي اخلاق خواندند. ويتمن در اين اثر، شعر را از مرتبه بلند هنري فرود آورد و برخلاف رسم جاري، آن را به زندگي پيوند داد، به ويژه به زندگي توده مردم. عشق به زندگي و دوستي بشر، مقدس شمردن نفس، زيبايى مرگ، تساوي همه مردم و جاودانگي روح، موضوع‏هاي اصلي شعر ويتمن است. در نظر ويتمن، عشق، رشته‏اي است كه مردم جهان را به يك‏ديگر پيوند مي‏زند و به اشخاص و اشياء جان مي‏بخشد. روح و جسم در دنياي ويتمن از يك‏ديگر جدا نيست و روح در نظر او نبايد در درجه‏اي بالاتر از تن قرار گيرد. زيبايى روح در اشعار ويتمن، هم‏چون زيبايى تن ستوده مي‏شود و همين ستايش است كه اشعار او را شهواني و برخلاف عفت و اخلاق معرفي كرده است. ويتمن در عالم سياست، شاعري ميهن‏پرست و طرفدار دموكراسي است و آرزوي زماني را دارد كه خورشيد دوستي و يكدلي بر همه سرزمين‏ها بتابد. او در شعر، همه نوع كلمه را وارد مي‏كند؛ كلمه‏هاي عاميانه، عبارت‏هاي جغرافيايى، حرفه‏اي و روزنامه‏اي. وي در اشعار خود، تابع هيچ قيد و شرط شاعرانه در سرودن آنها نشده كه اين امر، پيش درآمدي بر شعرهاي نو به شمار مي‏رود. اما اين شيوه غريب و نامأنوس كلام و پا نهادن شاعر بر وزن و قافيه و قواعد شعري رايج، در نظر ادبيات قرن نوزدهم، همان قدر زننده آمد كه بي‏پروايى در موضوع. با اين حال و با همه تحقيرها و بي‏اعتنايى‏ها كه در زمان زندگي ويتمن درباره شعر او صورت گرفت، اشعار وي طرفداران بسيار و پيروان فراوان يافت. حتي خوانندگاني كه شخصيت و فكر و روح او را انكار مي‏كردند، به تدريج او را شاعري بزرگ يافتند. در حقيقت، اشعار ويتمن، پرشور و آميخته با ستايش صفات خوب انساني، پرستش آزادي و تقواي بشر است. والت ويتمن در اين‏باره مي‏گفت: من شخصيت مطلق بشري را مي‏ستايم كه ساده و بي‏تكلف و از همه چيزهاي ديگر جداست. ويتمن در بيست سال آخر عمر بر اثر دو بار سكته، قسمتي از بدنش دچار فلج شد، با اين حال از كار كناره نگرفت و آثار متعددي را به نگارش درآورد. زندگي نامه شخصي و آثار منظوم و منثور والت ويتمن در ده جلد از جمله آثار مهم اوست. اشعار ويتمن در انگلستان مورد تقدير و تحسين ادباي بزرگ زمان قرار گرفت و نفوذش بر بسياري از شاعران امريكايي قرن بيستم، قاطع بود، نفوذي كه در اروپا، به ويژه در روسيه نيز مشاهده شد. والت ويتمن سرانجام در چهارم دسامبر 1892م در 73 سالگي بر اثر بيماري فلج و سل درگذشت.

در چهارم دسامبر 1899م، براي اولين بار واكسن حصبه به منظور پيشگيري از اين بيماري در انسان، مورد استفاده قرار گرفت. واكسنِ حصبه، ابتدا توسط دو محقق فرانسوي كشف شد و سپس "هاوتن" پزشك انگليسي آن را كامل نمود و سرانجام يك محقق ديگر استفاده از اين واكسن را براي عموم مردم ميسر ساخت.

/س